Pamięci mojego nieodżałowanego kompaniona Henryka – te i następne słowa poświęcam.

Janaszek

Witam wszystkich entuzjastów, pasjonatów, fanatyków i obsesjonatów perkusji. Tych dla których bębny są najwspanialszym instrumentem na świecie – z całym szacunkiem dla innych instrumentów /chapeau bas/, bębniarzy witam.

Witajcie!

Bębny są takim tworem-potworem, który potrafi zaskoczyć: rytmem, brzmieniem, niespokojną pulsacją, szorstkością kakofonii. Potrafi obudzić w nas atawistyczne skojarzenia.

Cóż, za bluźnierstwo(!) Słuchając bębnów, cofamy się do formy pierwotnej. Do archaicznych doznań psychicznych i oddziedziczonych po przodkach inklinacji.

Na szczęście nie zawsze i nie na zawsze!

Rytm jest wszechogarniający i wszędobylski. Towarzyszy nam na każdym kroku. Ciągle i wszędzie. Tylko nie zawsze chcemy go usłyszeć, bo tak bardzo nam spospoliciał.

Pierwszy kontakt z rytmem mamy w czwartym miesiącu życia płodowego. Zaczynamy słyszeć bicie serca matki. Od tego momentu rytm towarzyszy nam do chwili, aż młoteczek przestanie dzwonić o kowadełko, trąbka Eustachiusza się wyprostuje, a człekosłuchacz przeniesie się do krainy wiecznych rytmów. [sic!]

Kilka przykładów…?

– Już w bardzo dawnych czasach ludzie porozumiewali się ze sobą przy pomocy tam-tamów. Dźwięk się niósł, aż do słyszalnych granic.

– Ale nie tylko dźwięk był nośnikiem informacji. Sygnały jakie przekazywali sobie przy pomocy dymu, układały się w sekwencje rytmiczne zrozumiałe dla wtajemniczonych. Taki przeżytkowy alfabet Morse’a z odległej epoki.

– Rytualne tańce Indian odbywały się przy akompaniamencie bębnów.

– To one zagrzewały do walki i dodawały animuszu wojskom, kroczącym dostojnym, miarowym rytmem.

– To również złowrogi terkot werbli towarzyszący skazańcom prowadzonym na szafot.

– Ale także wiosenne śpiewy słowika. Czy zwróciliście uwagę, jakie bogactwo rytmiczne kryje się w jego pełnych pasji trelach?

– Wspomnę też o klekocie poczciwego boćka, toż, to klasyczne kastaniety.

– Zawzięty kujon – dzięcioł.

Nadstaw ucha. Słyszysz niepokojącą wibrację otaczającego nas świata?

– Jednostajny turkot kół pociągu przeplatany kwiecistą girlandą akcentów i synkop wybębnionych przez zwrotnice i rozjazdy. A, to wszystko wykontrapunktowane wesołym gwizdem lokomotywy.

– Gdzieś w oddali słychać majestatyczny rytm dzwonów kościelnych.

– A ta burza rytmów przy stepowaniu. Niewiele brakuje, żeby spod obcasów sypały się iskry.

– I rzeczywiście się sypią, tyle, że spod podkowy, gdy z entuzjastycznym trudem znęca się nad nią kowal.

– Patataj, patataj – końskie podkowy stukają o bruk, aby przekształcić się w pośpieszny galop „Lekkiej kawalerii”

– Jak kawaleria, to pobrzękiwanie oręża w „Tańcu z szablami”

– I porażające tempo podziałów rytmicznych „Lotu trzmiela”

– Przysłuchałeś się akompaniatorom w gruzińskich tańcach?

– Bałkańska muzyka etniczna sprawiająca niewprawionemu słuchaczowi, tak wiele kłopotów. „Dziwne” nieregularne metrum np. 7/16; 5/8. Ale, jakże fascynujące!

– Dla uspokojenia nastroju –

– Trzeszczące cykotki świerszcza. Zanikające głuche pomruki artylerii niebieskiej – gdzieś zza horyzontu zdarzeń.

Chcesz więcej przykładów? Może na początek wystarczy?

Resume – podsumowanie

Rytm to nie tylko muzyka. Jest jeszcze kilka dziedzin życia gdzie z łatwością spotkamy zjawiska manifestujące się rytmem. Zakładam, że każdy spotkał się z kategorią medyczną – rytm serca. O rytmie biologicznym zaczynamy myśleć gdy przekroczyliśmy gwałtownie strefę czasową i organizm zaczyna się buntować. Może (rytm) być uporządkowany lub chaotyczny. Zamierzony lub nierozmyślny. Sprawcą rytmu może być również światło. Chociażby prozaiczne światełko na choince, czy światła sygnalizacji ulicznej.

– Bez względu na czynnik sprawczy; każde zjawisko fizyczne zawierające sekwencje następczych wydarzeń – jedno po drugim – jest rytmem.

Rytm towarzyszył, towarzyszy i będzie towarzyszył człowiekowi zawsze.

Póki życie trwa.

Janaszek