JERZY PETERSBURSKI (pseudonim J. Warrens, za granicą używał imienia George. ur. 20 kwietnia 1897 roku w Warszawie. zm. 7 października 1979 roku w Warszawie). Kompozytor, dyrygent i pianista, jest legendą polskiej muzyki rozrywkowej. Był synem Jakuba i Pauliny Melodysta, ciotecznym bratam kompozytora Artura Golda. Gry na fortepianie uczył się już w wieku 4 lat pod opieką matki, która była pianistką. Bracia byli także muzykami: Józef – skrzypkiem. Stanisław – pianistą.
Ukończył Konserwatorium warszawskie w klasie fortepianu pod kierunkiem Antoniego Sygietyńskiego i Aleksandra Michałowskiego (1916). Debiutował jako akompaniator w teatrzyku Miraż. Pierwszą piosenką (Wielka Teodora. sł Julian Tuwim) napisał dla Marii Strońskiej z kabaretu Czarny Kot. Studiował kompozycję i dyrygenturę w Wiedniu u profesora Arthura Schnabla. Tam nieprzeciętny talent młodego kompozytora wysoko ocenił Emmerich Kalman (twórca operetek Księżniczka czardasza i Hrabina Maricca), zachęcając go do zajęcia się lżejszą muzą, co przesądziło o jego karierze. W Wiedniu skomponował walca angielskiego W Grinzingu przy winie.
W 1920 roku brał udział w wojnie jako żołnierz I Pułku Lotniczego. Po wojnie powrócił do zawodu akompaniatora.
W 1926 roku założył z Arturem Goldem jazzowo-taneczną orkiestrę rozrywkową, grał w nocnych klubach i teatrach rewiowych. Współpracował z kabaretami i teatrzykami przedwojennej Warszawy: Qui pro Quo, Perskie Oko, Morskie Oko (słynne Tango andrusowskie. sł Andrzej Włast, z finału rewii Złota defilada. 1932).
Pisał piosenki dla Wery Bobrowskiej (Już nigdy. sł Andrzej Włast. 1930). Stanisławy Nowickiej (Tango milonga. sł. Andrzej Włast. 1928). Hanki Ordonówny (Sam mi mówiłeś. sł Marian Hemar). Zoli Pogorzelskiej (Ja się boję sama spać. sł Willy). Mieczysława Fogga (To ostatnia niedziela. sł. Zenon Friedwald – Fox). Tadeusza Olszy (Całuj mnie. sł. Emanuel Scblechter), Ludwika Sempolińskiego (Cala przyjemność po mojej stronie. sł Andrzej Włast).
Piosenka Tango milonga (wyk. Stanisława Nowicka, Eugeniusz Bodo, Jerzy Roland i Ludwik Sempoliński, rewia Warszawa w kwiatach, kabaret Morskie Oko. prem. wiosna 1928, pierwsze nagrania płytowe Stanisława Nowicka.,Tadeusz Faliszewski), należy do klasyki gatunku. Melodia stała się międzynarodowym standardem (jako Oh. Donna Clara z tekstem wiedeńczyka Lohnera Bedy) i zdobyła światowa, sławę. Śpiewała ją i tańczyła Pola Negri, śpiewał ją Al Jolson (rewia Wunderbar na Brodwayu), nagrał ją brytyjski zespół New Vaudeville Band (1967), orkiestra Mantovaniego. Wykonywano ją w Casino de Paris (francuski tekst Henri Varna). Obecnie przeżywa swój renesans, grana w berlińskich lokalach jako modny przebój salonmuzik. Uzyskała nagrodę w Amsterdamie (1954) i tytuł polskiego przeboju XX wieku (1999).
W latach 1930-1932. przebywał w Wiedniu, Davos, Berlinie, Pradze i Paryżu, gdzie powstały utwory: Anushka, Sonia, Immer Jung, September Romanze, Tańczące klawisze. Nie ja, nie ty (z francuskim tekstem Amour disair follie śpiewała ją później Edith Piaf). Akompaniował Aleksandrowi Wertyńskiemu. Występował z orkiestrą Gold & Petersburski w warszawskiej Adrii (1931-1939), nazywano go królem tanga.
Komponował muzykę do filmów: Uwiedziona (reż Michał Waszyński. 1931). Co mój mąż robi w nocy (reż. Michał Waszyński. 1934). Szczęśliwa trzynastka (reż. Marian Czauski. 1933). Królowa Przedmieścia (reż. Eugeniusz Bodo. 1938). Robert i Bertrand i operetki: Kochanka z ekranu. Kobieta 5212.
Jako pierwszy polski kompozytor, którego piosenki stały się sławne za granicą, został odznaczony Krzyżem Zasługi przez Prezydenta Ignacego Mościckiego (1936).
Po wybuchu wojny znalazł się w Białymstoku (Teatr Miniatur), a później w Związku Radzieckim (skomponował min. Niebieską chusteczkę, sł. Artur Tur, spopularyzowaną jako Sinij płatoczek. sł. rosyjskie M. Maksimów), nawiązał kontakt z orkiestrami Izaaka Dunajewskiego i Leonida Utiosowa.
Jako sierżant I pułku lotniczego, zawędrował z armią generała Andersa do Egiptu. Zilustrował muzycznie film krótkometrażowy Od Latrum do Gazali (reż Józef Lejtes. Jerozolima. 1943), prowadził w Kairze cykl audycji radiowych Polskie Godziny (1942-1943).
Po wojnie wyjechał do Brazylii (1947). Występował w duecie fortepianowym z Alfredem Schutzem. 20 lat spędził w Argentynie. Prowadził w Buenos Aires Teatro El National (z Kazimierzem Krukowskim), pełnił rolą kapelmistrza. Wystawił musical Blue Sky Milonga. Współpracował z Astorem Piazzollą. Motyw piosenki Wszystkie drogi prowadza do Buenos Aires (sł. Mario Batistello) jest sygnałem radiostacji El Mundo (od 1952 roku).
Po śmierci żony, Marii Minkowskiej (podczas trzęsienia ziemi w 1967), przeniósł się do Wenezueli (utwór dedykowany żonie Płaczące pianino). Wrócił do Polski (1968), żeniąc się powtórnie (ze śpiewaczką Sylwią Klejdysz). Jego syn. Jerzy Petersburski (junior) jest prezenterem telewizyjnym.

Wojciech Dąbrowski