Kabaret utworzony w 1956 roku z inicjatywy Piotra Skrzyneckiego, działający, z przerwą w latach 1962-1964, w podziemiach Pałacu pod Baranami na Rynku Głównym w Krakowie. Piwnica jest najsłynniejszą sceną kabaretową w Polsce. Tworzą ją artyści różnych specjalności: literaci, muzycy, plastycy i aktorzy, a także przyjaciele zespołu i grupa wiernej publiczności.
Oficjalne otwarcie Piwnicy odbyło się w maju 1956 roku. Wkrótce potem studencki klub przekształcił się w kabaret. Pierwsze przedstawienie zaprezentowano 16 grudnia tego samego roku. Wystąpili w nim Barbara Nawratowicz, Kika Lelicińska, Maja Świeżawska, Pusia Pawełek, Krzysztof Litwin, Rajmund Jarosz, Tadeusz Kwinta i Ryszard Fischbach. Konferansjerem był Krzysztof Zrałek (Pankiewicz). Piotr Skrzynecki pojawił się w tej roli po kilku przedstawieniach w zastępstwie Mariusza Chwedczuka:
Piwnica pod Baranami stała się popularnym miejscem. Jej głównymi postaciami, związanymi przez kolejne lata z kabaretem, byli Janina Garycka, Piotr Skrzynecki i Zygmunt Konieczny. Przez pewien czas w Piwnicy występował zespół Krzysztofa Komedy. Swoje piosenki śpiewała Ewa Demarczyk, teksty do kabaretu pisał m.in. Wiesław Dymny, oprawę plastyczną przedstawień przygotowywał m.in. Kazimierz Wiśniak. Stały zespół tzw. starej Piwnicy, istniejący do początku lat 70., tworzyli ponadto Krystyna Zachwatowicz, Leszek Długosz, Andrzej Warchał, Tadeusz Kwinta, Krzysztof Litwin, Mirosław Obłoński i Mieczysław Święcicki.
Każdy koncert w wykonaniu artystów kabaretu Piwnica Pod Baranami jest wielkim wydarzeniem artystycznym. Przybywają na nie ludzie z całej Polski i z zagranicy.
A magnesem dla nich są jak zwykle: niepowtarzalna atmosfera, surrealistyczny humor, liryka, wspaniałe pieśni kompozytorów „piwnicznych” – Zygmunta Koniecznego, Jana Kantego Pawluśkiewicza, Andrzeja Nowaka, Andrzeja Zaryckiego, Zbigniewa Preisnera, Adriana Konarskiego, Tamary Kalinowskiej, Stanisława Radwana, Tomasza Kmiecika, Pawła Pierzchały i innych.
Muzykę z wielkim powodzeniem piszą sami „piwniczni” artyści: Piotr „Kuba” Kubowicz, Dorota Ślęzak, Agata Ślazyk. Występują nadal trzy pokolenia „Piwniczan” – są artyści związani z Piwnicą od jej zarania: Mieczysław Święcicki – Książę Nastroju, Tadeusz Kwinta – wspaniały aktor teatralny i filmowy, Miki Obłoński, Czesław Wojtała; pokolenie „średnie”: Tamara Kalinowska, Ola Maurer, Piotr „Kuba” Kubowicz, Rafał Jędrzejczyk, Ewa Wnuk-Krzyżanowska, Leszek Wójtowicz, Michał Półtorak, Krzysztof Janicki, Andrzej Talkowski, Jerzy Wysocki; i ci najmłodsi: Dorota Ślęzak, Beata Czernecka, Agata Ślazyk, Kamila Klimczak, Sebastian L. Kudas, Maciej Półtorak, Agata Półtorak, Michał Chytrzyński i inni. Niedawno dołączył do zespołu (po latach) Aloszka Awdiejew.

Kompilacja tekstów publikowanych w sieci, autorstwa Moniki Mokrzyckiej-Pokory